тұтқауыл

зат. көне. т ар. 1. Ханды, хан сарайын қорғайтын күзетші қосын. Сонымен қатар, передовой полк аталатын маңдайда да, сторожевой полк аталатын т ұ т қ а у ы л д а да жеке қолбасы бар еді (М.Мағауин, Аласапыран, 301). Ал қазір қарауыл – т ұ т қ а у ы л ғ а, т ұ т қ а у ы л – ертауылға … ақыры қатерлі хабар ақ патшаға жетпек (Бұл да, 181). 2. Алғы шепте жүріп, жауды қолға түсірушілер жасағы; «тіл» әкелушілер. Үлкен аттаныс кезіндегідей: оң қол, сол қол, т ұ т қ а у ы л, тосқауыл, бақауыл жасағы дегендер қарастырылған (Қ.Жұмаділов, Дарабоз, 1, 33). Ханның жасауыл, т ұ т қ а у ы л, бөгеуіл, тежеуілдерінің ішіндегі алысты көргіш, ең қырағы шолғыншысы да осы – Анарбек (Ж.Ахмади, Айтұмар, 351). Би мен бектерге қызмет етіп қалған жасауыл, бекауыл, т ұ т қ а у ы л д а р ы н аттандырды (Ж.Тұрлыбай, Райымбек., 2, 57).